Tôi là
con út trong gia đình có tám người con. Anh trai thứ hai của tôi, Phạm Thanh
Bình đã qua đời chỉ sau 15 ngày tuổi. Anh sinh đúng chiều 30 tết năm 1970. Mùa
đông năm ấy, miền Bắc rất lạnh.
Tám lần
mẹ tôi sinh con, chỉ duy nhất sinh tôi là bố tôi ở nhà. Ông là thủy thủ, lênh
đênh trên biển trước khi lấy mẹ tôi. Năm tôi 4 tuổi, ông về hưu mất sức. Khi mẹ
tôi sinh anh Bình rồi anh qua đời, ông cũng không ở nhà. Tôi may mắn nhất so với
các anh chị. Giây phút tôi chào đời được gần cả bố lẫn mẹ. Bảy lần trước, mẹ
tôi một mình cắp làn (*) quần áo đi, rồi hôm sau bế đứa con đỏ hỏn về nhà. Sinh
anh Bình, mẹ tôi được bà nội, chính xác là mẹ kế của bố tôi lên tận khoa sản
thăm, cho ba lạng thịt. Anh Bình là đứa cháu duy nhất bà tôi chiếu cố.
Bố mẹ
và các chị tôi kể lại: Từ khi chào đời cho tới khi mất- tức là 15 ngày tuổi-
anh mới mở mắt duy nhất một lần. Anh mở mắt rồi đi. Ông bác họ đóng cho cái
quan tài nho nhỏ, quấn mấy lần tã rồi mang anh đi chôn. Mẹ tôi khóc ngất. Anh
Sơn, chị Yến, chị Oanh, chị Phượng lít nhít từ 1 đến 8 tuổi thấy mẹ khóc cũng
hoảng sợ khóc theo. Mấy người cô, người chú họ mỗi người bế một đứa, dỗ dành: “
Đừng
khóc, em Bình đi bộ đội đánh Mỹ, đánh Mỹ xong em về”.
Các tên
đẹp, đặt hết cho các anh chị cả rồi. Bố mẹ tôi nghĩ mãi không ra tên cho đứa
út. Tìm cái tên vừa ý, lại không bị “phạm húy” không phải dễ. Nghĩ mãi, bố tôi
chép miệng:
-Đặt là
Phạm Kim Liên đi, để kỷ niệm Làng Sen quê Bác.
-
Không, các anh chị nó đệm là “Thanh”, giờ nó lại “Kim”. Tôi không thích. Đặt là
Phạm Thanh Liên đi. -Mẹ tôi quả quyết.
- Ừ thì
Phạm Thanh Liên cũng được. Bố tôi miễn cưỡng đồng ý.
Mẹ tôi
ra phường. Một hồi sau trở về, chìa tấm giấy khai sinh cho bố tôi. Ông giãy nảy
lên:
-Này,
sao bà lại đặt tên con thế?
- Tên
gì? Thì ông chả đồng ý còn gì?
-Tôi bảo
bà đặt tên con là Phạm Thanh Liên, sao bà lại “tha” cái tên Nghiên về thế này?
Mẹ tôi
hốt hoảng, dí sát mắt vào tờ giấy khai sinh:
-Ơ, rõ
ràng tôi nói Phạm Thanh Liên mà. Sao lại thành ra Phạm Thanh Nghiên thế này?
Thế là
tên tôi, không phải do bố mẹ chọn mà “chú” công an hộ tịch vô tình đặt cho. Ông
ta, hết lần này đến lần khác nghe thành “Nghiêm”, “Nhiên”, rồi lại Hiên. Khi
ông ta cáu kỉnh hỏi lại mẹ tôi: “Rút cuộc chị đặt tên cháu là Phạm Thanh Nghiên
phải không?” thì lại đến lượt mẹ tôi nghe nhầm. Tưởng ông ta nói đúng ý mình là
Phạm Thanh Liên rồi, nên gật đầu cái rụp: “Vâng”. Với lại, thấy quan…cáu, ai mà
không cuống.
Bố mẹ
tôi vì nhát, sợ gặp “chính quyền” nên không làm lại tên khai sinh cho tôi đành
ngậm ngùi để cái tên “vừa xấu, vừa khó đọc
lại chẳng giống ai”. Nhưng không bao giờ bố mẹ, gia đình hay họ hàng gọi
tôi bằng cái tên ấy. Tôi vẫn tưởng tên mình là Liên. Mãi tới khi đi học, tức
lên 7 tuổi tôi mới biết tên thật của mình.
Năm lên
6 tuổi, mẹ dẫn tôi đi xin học. Ông hiệu trưởng trường đó chê tôi bé, không nhận.
Tôi lại tha thẩn chơi ở nhà một năm. Năm sau, đến lượt bố tôi đưa con đi. Vẫn
ông hiệu trưởng ấy, vẫn Ban Giám hiệu ấy chê tôi “còi”, không nhận. Bố tôi đưa
giấy khai sinh cho họ xem. Ông ta chê tên tôi xấu và phán:
-Chắc
là khai man tuổi. Tôi nhìn nó bé thế này, cùng lắm là 5 tuổi, chứ 7 tuổi gì mà
bé như cái kẹo mút dở.
Bị vu vạ
là “khai man” tuổi cho con, bố tôi tức lắm:
-Giấy
trắng mực đen có đóng dấu nhà nước đàng hoàng mà ông vẫn nói khai man.
Rồi bố
tôi ấm ức bỏ về.
Hôm sau,
mẹ tôi cùng mấy cô hàng xóm mang giấy khai sinh và hồ sơ xin học đến trường. Giấy
trắng mực đen, dấu đỏ của nhà nước họ không tin. Họ tin mấy người hàng xóm làm
chứng cho cái sự 7 tuổi của tôi.
-Nếu thầy
không nhận thì cháu nó thất học. Năm ngoái tôi đã đến xin 1 lần rồi. Cháu nó đi
học năm nay là thiệt mất một năm. Mẹ tôi nài nỉ.
Tôi học
đến lớp ba vẫn phải có bố hoặc chị gái đứng cửa lớp kèm. Tôi nhát, nhìn lũ bạn
học cũng sợ. Không có người thân đưa đón, đứng “trông” thì tôi không học được.
Tôi sợ lắm. Không hiểu sao tôi lại sợ con người và sợ tất thảy mọi thứ như thế.
Có lẽ, chỉ có bố mẹ và các anh chị em ruột mới làm tôi an tâm. Còn lại tôi sợ hết.
Nhà
nghèo, mẹ tôi xoay đủ nghề kiếm tiền nuôi các con. Từ bán rau, bán bún rồi đi
mót than. Hồi tôi học lớp 4, lớp 5, tức là khi tôi đã bớt sợ con người rồi, tôi
theo mẹ đi mót than. Mẹ kéo xe cải tiến đằng trước, hai đứa con út ra sức đẩy
phía sau.
Bố tôi
về hưu mất sức. Ông chẳng mấy đi đâu, ít giao thiệp với người ngoài, ở nhà nuôi
lợn.
Nhưng mỗi
lần bán lợn tôi lại gào khóc rất thảm thiết, thậm chí quỳ thụp xuống lạy:
-Bố ơi,
mẹ ơi tha cho em lợn đi. Cứu lợn với! Có ai cứu lợn không?”
Lần
sau, bố mẹ tôi lại phải “trốn” về quê, đẩy
trách nhiệm bán lợn cho anh rể lớn tôi:
-Hu hu
hu, cứu lợn với! Mẹ bố anh rể, mẹ bố anh rể bán lợn của tao, hu hu hu.
Tôi gào
khóc inh ỏi, sấn vào ôm con lợn bị trói dưới đất đang giãy giụa.
Và chửi
anh rể. Tôi chưa bao giờ chửi bậy. Đó là lần đầu tiên tôi biết chửi.
Từ ấy,
nhà tôi thôi nuôi lợn.
Không
ít lần mẹ tôi ôm tôi khóc : “Yếu đuối, bé
bỏng thế này thì mai sau sống làm sao được hả con?”
Bố tôi
sùng bái ông Hồ Chí Minh lắm, coi ông là thánh, cho rằng không có ông Hồ thì tất
cả người dân Việt Nam đều bị Mỹ, bị Pháp đô hộ cho đến chết. Bố tôi lập bàn thờ
ông Hồ. Hàng năm, cứ đến ngày 2/9, dù nghèo đến mấy nhà tôi cũng có thịt ăn. Vì
đó là ngày “giỗ bác”. Tôi thích lắm, thích vì được ăn ngon hơn ngày thường. Mẹ
tôi không sùng bái ông Hồ, cũng không ghét ông.
Tôi
“yêu” ông Hồ vì bố tôi yêu ông.
Những
năm cuối đời, bố tôi không còn ca tụng ông Hồ nữa. Thi thỏang tôi thấy bố tôi đạp
xe rong ruổi phố phường. Từ ngày về hưu, tôi mới thấy ông chịu ra ngoài, và đi
gặp bạn bè.
Tôi nhớ
có lần, đang xem thời sự ông đã cầm chiếc điều khiển tivi lẳng một cái suýt vỡ
màn hình. Rồi hét: “ Lũ lừa dân, quân khốn nạn. Đ.m quân cộng sản”.
Năm
2002, hai năm truớc khi ông qua đời, gần đến ngày 2/9 tôi hỏi:
-Năm
nay nhà mình có giỗ bác không hả bố?
- Sẽ
không bao giờ có cái ngày ấy nữa. Để cho ông ta chết đi.
Tôi sững
sờ.
Mấy hôm
sau, tôi đi làm về, cái ban thờ ông Hồ biến mất.
Mùa
đông năm 2004, bố tôi qua đời vì bệnh ung thư phổi.
Nhưng
ông sẽ không bao giờ biết rằng, sau khi cái ban thờ và ảnh ông Hồ bị gỡ xuống,
tôi đã cắt tấm hình khác của ông ta rồi kẹp trong cuốn nhật ký. Tôi vẫn tiếp tục“yêu”
ông Hồ cho dù bố tôi đã hết yêu ông. Và bố tôi càng không bao giờ có thể tưởng
tượng rằng cũng đứa con gái út bé bỏng, yếu đuối và sùng bái Hồ Chí Minh đến thế
lại có ngày đứng trước tòa án cộng sản và tuyên bố : “Đúng, đảng cộng sản Việt Nam
là phản động!”
Hôm
nay, con viết những dòng này để tưởng nhớ 10 năm bố xa lìa chúng con. Con tin rằng
bố không buồn vì những gì con đã làm.
No comments:
Post a Comment