Pages

Sunday, October 13, 2013

Tiếng vỗ tay trong một đám tang.

Nhà văn Hoàng Tiến

Phạm Thanh Nghiên: Không ai có thể tự lo (nên không phải chịu trách nhiệm) việc tang lễ cho mình. Một đám tang đình đám, hoành tráng hay một đám tang bình dị, giản đơn - đó là việc của người sống. Nói thừa. Đương nhiên là thế rồi. Đương nhiên như cái việc người sống có quyền bày tỏ lòng thành kính, sự tiếc thương đối với người quá cố. Lại nói thừa nữa. Cứ như ai đó không được quyền tỏ lòng thành kính, tiếc thương với người đã mất. Thì đúng như thế, nên mới có chuyện để nói.

Cách đây gần 1 năm, (ngày 28 tháng 1 năm 2012) nhà văn Hoàng Tiến qua đời tại nhà riêng ở Hà Nội. Rất nhiều bạn bè, thân hữu muốn đến thăm viếng, tiễn đưa ông về nơi an nghỉ cuối cùng, trong số ấy có tôi. Nhưng, tư gia của tôi cũng như của rất nhiều người đã bị giám sát, nhằm ngăn cản không cho tới dự tang lễ nhà văn. Chưa hết, theo tường thuật của một số người thì an ninh cũng gây khó khăn cho Tang lễ nhà văn Hoàng Tiến. (Nghe cuộc trả lời phỏng vấn của nhà báo Tự do Nguyễn Khắc Toàn trên RFA).

Quyền được bày tỏ lòng thương tiếc đối với người quá cố bị tước đoạt.
Và đây là câu chuyện của 11 năm về trước:

“… Các vòng hoa đề chữ Vô cùng thương tiếc trung tướng Trần Độ bị ách lại từ ngoài cổng. Phải bỏ chữ Vô cùng thương tiếc và quân hàm trung tướng đi. Thắc mắc thì anh em nhà tang lễ giải thích: “Chúng cháu chỉ biết làm theo lệnh ở trên”(!)
“Vòng hoa của đại tướng Võ Nguyên Giáp đề hàng chữ: “Vô cùng thương tiếc trung tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp” cũng bị ách lại, đưa vào phòng đợi ngoài cổng, và đề nghị sửa (có anh em chuyên môn sửa ngay). Nghĩa là phải bỏ hàng chữ Vô cùng thương tiếc, và các quân hàm trung tướng, đại tướng, chỉ còn là ông Võ Nguyên Giáp viếng ông Trần Độ. Thư ký của đại tướng là ông Huyên, phản đối. Chuyện đôi co lằng nhằng, hai bên đều phải xin ý kiến cấp trên của mình. Mỗi bên đều xuống thang một chút. Cuối cùng vòng hoa còn là: “Thương tiếc trung tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp”. Có lẽ (đó) là vòng hoa duy nhất được giữ gần như nguyên vẹn lời viếng. Nhưng khi Ban Tang Lễ gọi loa đọc tên người viếng thì lại gọi là: “Vòng hoa của ông Võ Nguyên Giáp viếng ông Trần Độ”.

Đấy là một đoạn trích trong bài tường thuật về tang lễ Trung tướng Trần Độ của nhà văn Hoàng Tiến. Người ngày ấy được (bị) gọi cộc lốc một tiếng “Ông”: “Vòng hoa của ông Võ Nguyên Giáp…” ngày hôm nay đang được xưng tụng như một vị thánh sống, được cử hành tang lễ theo nghi thức Quốc tang. Những lời ca tụng, những hình ảnh các đoàn người đến tiễn đưa, tưởng nhớ tràn ngập trên truyền thông nhà nước. Và cả những khuôn mặt rầu rĩ, ngậm ngùi của các “đồng chí lãnh đạo đảng” trong tang lễ "đồng chí đại tướng".


Hôm nay, nhân dịp Quốc tang đại tướng Võ Nguyên Giáp, blog Phạm Thanh Nghiên xin gửi đến bạn đọc bài viết “ Tiếng vỗ tay trong một đám tang” của nhà văn Hoàng Tiến. Để tưởng nhớ đến người con trung kiên của Dân tộc: Trung tướng Trần Độ. Và cũng là để cùng nhau suy ngẫm, về cách đối xử của những lãnh đạo cộng sản với hai vị tướng. Sự đối xử của những người đang sống với người đã khuất.

                              Tiếng vỗ tay trong một đám tang
                                                (Tường thuật của nhà văn Hoàng Tiến)

Đám tang ai mà có chuyện lạ vậy? Xin thưa, đó là đám tang tướng quân nhà văn Trần Độ tổ chức ngày 14-8-2002 tại nhà tang lễ Bộ Quốc phòng số 5 Trần Thánh Tông.

Trung tướng Trần Độ là một vị lão thành cách mạng, từng giữ nhiều chức vụ quan trọng trong bộ máy Đảng và Nhà nước cũng như trong tổ chức quân đội, những năm cuối Đảng, bị chính quyền coi là phần tử nguy hiểm, và công an gây nhiều phiền hà.

Cho nên đám tang ông khiến mọi người rất quan tâm. Nghĩa tử là nghĩa tận. Người ta chú ý xem lãnh đạo cư xử với đám tang ông ra sao?


- Ông mất từ hôm mồng 9-8, việc đưa tin trên báo và tivi rất chậm. Mãi đến ngày 13-8 báo chí mới loan tin, và tối ngày 13-8 cô phát thanh viên trên tivi mới đọc tin tang lễ.

Cô vẫn mặc áo màu hoa đẹp hàng ngày, không mặc áo tang đen. Đưa tin sát ngày như thế, thì người các tỉnh xa, trong đó có nhiều đồng đội, đồng nghiệp, và những người ái mộ ông không thể về kịp, vì ngày mai 14 đã lễ tang rồi.

Ngày 14, từ 8 giờ sáng bắt đầu lễ viếng. Tuy nhiên những người yêu quý ông Độ ở Hà Nội và những tỉnh sát Hà Nội đã về kịp. Họ đi cá nhân, hoặc thành nhóm. Không thấy những viên chức cao cấp đương nhiệm, hoặc các cơ quan đoàn thể đến viếng. Hình như có chỉ thị của Ban Bí Thư (có người nói của Bộ Chính Trị) gửi các cơ quan đoàn thể về tang lễ này, hạn chế sự tham gia.

- Các vòng hoa đề chữ Vô cùng thương tiếc trung tướng Trần Độ bị ách lại từ ngoài cổng. Phải bỏ chữ Vô cùng thương tiếc và quân hàm trung tướng đi. Thắc mắc thì anh em nhà tang lễ giải thích: “Chúng cháu chỉ biết làm theo lệnh ở trên”(!)

Vòng hoa của đại tướng Võ Nguyên Giáp đề hàng chữ: “Vô cùng thương tiếc trung tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp” cũng bị ách lại, đưa vào phòng đợi ngoài cổng, và đề nghị sửa (có anh em chuyên môn sửa ngay). Nghĩa là phải bỏ hàng chữ Vô cùng thương tiếc, và các quân hàm trung tướng, đại tướng, chỉ còn là ông Võ Nguyên Giáp viếng ông Trần Độ. Thư ký của đại tướng là ông Huyên, phản đối. Chuyện đôi co lằng nhằng, hai bên đều phải xin ý kiến cấp trên của mình. Mỗi bên đều xuống thang một chút. Cuối cùng vòng hoa còn là: “Thương tiếc trung tướng Trần Độ. Đại tướng Võ Nguyên Giáp”. Có lẽ (đó) là vòng hoa duy nhất được giữ gần như nguyên vẹn lời viếng. Nhưng khi Ban Tang Lễ gọi loa đọc tên người viếng thì lại gọi là: “Vòng hoa của ông Võ Nguyên Giáp viếng ông Trần Độ”.

Những người đứng đợi trong sân nhà tang lễ, nghe thấy thế, đều xì xào bàn tán. Ông Kim Sơn, một lão thành cách mạng, tham gia từ hồi quân giải phóng, không chịu nổi đã tiến lên cự nự Ban Tang Lễ. Quân hàm của Đại tướng Võ Nguyên Giáp là do Bác Hồ phong. Ai dám tự ý tước bỏ? Sao các anh làm ăn bậy bạ thế? Vòng hoa vẫn đề chữ đại tướng, mà các anh đọc sai đi là nghĩa sao?

Thì quân hàm trung tướng của ông Trần Độ cũng thế, muốn tước bỏ phải có quyết định của quốc hội hoặc chủ tịch nước. Báo chí vẫn đăng là trung tướng, mà tang lễ lại bỏ đi. Thật chẳng ra làm sao! Rõ là trống đánh xuôi kèn thổi ngược!

Lại nói đến vòng hoa của thượng tướng Lê Ngọc Hiền đề là đồng chí Trần Độ, cũng bị bỏ đi chữ đồng chí. Chắc sự chỉ đạo ở trên cho rằng, ông Trần Độ đã bị khai trừ khỏi Đảng thì không còn gọi là đồng chí nữa. Nhưng họ đã lầm, theo điều lệnh của quân đội, thì từ binh nhì đến tướng lĩnh đều xưng hô với nhau là đồng chí. Ông Lê Ngọc Hiền mặc quân phục, đeo quân hàm thượng tướng trang nghiêm, đến viếng ông Trần Độ, mà cũng chỉ được giới thiệu trên loa là ông Lê Ngọc Hiền đến viếng ông Trần Độ.

Trung tướng Nguyễn Hòa cũng quân phục, quân hàm, huân chương đầy đủ và cũng chịu cảnh ngộ như trên.

Vòng hoa của anh em dân chủ Hải Phòng đề là “Vô cùng kính phục và thương nhớ bác Trần Độ. Các bạn đồng hành ở Hải Phòng” phải sửa thành “Kính viếng bác Trần Độ. Các bạn đồng hành ở Hải Phòng”. Vòng hoa cá nhân Vũ Cao Quận, đi cùng đoàn Hải Phòng, đề “Kính viếng lão tướng Trần Độ. Người lính già Vũ Cao Quận” bị giữ lại. Tranh cãi hồi lâu, không có cụm từ vô cùng thương tiếc, không có trung tướng hay đồng chí, lại không có gì sai phạm về ngữ pháp tiếng Việt, vậy cớ gì phải sửa, ai sửa được đúng hơn, xin mời. Mãi rồi cũng được vào.

Những vòng hoa mẫu mực có băng chữ ghi phải là “Vòng hoa của ông Nguyễn Văn An kính viếng ông Trần Độ”, “Vòng hoa của ông Lê Đức Anh kính viếng ông Trần Độ”, “Vòng hoa của Văn phòng Quốc hội kính viếng ông Trần Độ ..v..v.. Không thấy vòng hoa của ông Nông Đức Mạnh.

Chúng tôi để ý thấy nhiều bức trướng chữ vàng trên nền đỏ vẫn đề trung tướng, tướng quân, danh tuớng ..v..v… không thể gỡ bỏ vì đã thêu bằng chỉ vàng bám chắc trên vải. Trong đó nổi bật bức trướng của các cụ dân chủ, trướng dài khổ to sát đất phải có gậy treo lên, thêu tám chữ vàng “Nhân văn danh tướng. Trung dũng vẹn toàn”. Bên dưới ghi tên tuổi các vị kính viếng. Trưởng đoàn là cụ Lê Giản, rồi đến các ông Hoàng Minh Chính, Lê Hồng Hà, Phạm Quế Dương, Nguyễn Thanh Giang ..vv…, hơn hai mươi ông. Mọi người xúm lại xem. Chụp ảnh. Quay phim. Có tiếng gọi bằng máy di động, đề nghị tịch thu. Rồi cũng không thấy gì. Mọi việc vẫn êm trôi. Tịch thu bức trướng trưởng đoàn là cụ Lê Giản thì cũng phiền đấy. Hơn nữa các cụ dân chủ đã đứng vây quanh bức trướng. Công an dùng bạo lực thì lôi thôi to.

Đoàn của các cụ dân chủ chỉ bị kìm lại thôi. Nhiều đoàn đăng ký sau đã vào trước. Ban tang lễ gây khó khăn cho các cụ phải đứng chờ dưới bóng cây, nắng chang chang, nhưng lại có cái hay là nhờ thế, mọi người hết tốp này tốp khác đến chiêm ngưỡng, bàn tán về các bức trướng. Bức trướng của nhà nghiên cứu Trần Khuê bị quản chế từ Sài Gòn gửi ra:

Công thần không làm phách 
Danh toại chẳng cầu nhàn 
Bút thần vung mấy độ 
Ðáng mặt đại nghĩa quân.

(Ta chú ý bài thơ có chữ phách và chữ độ. Tên khai sinh là Tạ Ngọc Phách, tên tham gia cách mạng là Trần Độ).

Bức trướng của nhà thơ Bùi Minh Quốc bị quản chế từ Đà Lạt gửi ra, người anh ruột là cụ Bùi Minh Đức gần 90 tuổi, cựu chiến binh chống Pháp, thay mặt em mang đến:

Vì đại nghĩa nhân chân, thân mấy độ trần thân 
Tướng dẫu không nguyên giáp, hồn vẫn vẹn tình dân. 

(Tạm dịch: Người chân chính vì nghĩa lớn, cái thân mình bị mấy lần vùi dập 
Viên tướng không còn nguyên giáp, tâm hồn ông vẫn trọn vẹn tình dân).

Bức trướng của tiến sĩ khoa học Hà Sĩ Phu cũng bị quản chế, từ Đà Lạt gửi ra, viết bẵng chữ Hán, do các cụ trong nhóm thư pháp Cảo Thơm thực hiện:

Văn võ tung hoành, trung tướng phong trần, thế sự song kiên song trọng đảm 
Bắc Nam xuất nhập, đại quân tế độ, hùng binh nhất trượng nhất đan tâm.

(Câu đối vế trên có Trần vế dưới có Độ. Trung tướng phong trần là trung tướng gian nan, lại có thể hiểu là ông Trần được phong trung tướng. Đại quân tế độ là đội quân cứu đời, tức quân giải phóng miền Nam. Đây nhắc đến việc ông Trần Độ là phó tư lệnh quân giải phóng miền Nam. Vậy câu đối trên có thể tạm dịch là:

Văn võ dọc ngang, ông Trần được phong hàm trung tướng, việc đời hai vai gánh vác hai trách nhiệm lớn; 
Nam Bắc vào ra, tướng Ðộ chỉ huy quân giải phóng, cứu nước một gậy trường sơn một trái tim hồng).

Bức trướng của nhóm Cảo Thơm trên nền giấy bồi khổ lớn đề 3 chữ đại tự “Vị dân tâm” (Tấm lòng vì dân), với hàng phụ đề bằng những câu thơ chữ Hán ca ngợi tướng quân Trần Độ. Ông Tú Sót mái đầu bạc phơ, trong nhóm thư pháp Cảo Thơm, luôn miệng giải thích cho mọi người rõ nghĩa:

Vô tình vị tất chân hào kiệt 
Hữu độ phương vi đại trượng phu

(Nghĩa là : Sống vô tình (như chủ nghĩa MACKENO (Mặc-kệ-nó) bây giờ), không phải là người hào kiệt. Có đức độ (vì dân vì nước) mới đáng mặt gọi trượng phu).

- Lại nghe được tin, cụ Độ vừa mất, công an đến đòi khám nhà, không có lệnh. Bà Độ phản đối. Công an đe dọa những người con, bắt hai con trai lên đồn, gây căng thẳng. Cuối cùng gia đình phải nộp 5 thùng sách vở của cụ Độ. Mọi người nghe tin đều phẫn nộ. Quá thể! Gia đình người ta đang tang gia bối rối. Thật nhẫn tâm!

- 12 giờ 15 phút, lễ truy điệu bắt đầu. Giới thiệu vị đại diện Văn phòng Quốc hội là ông Vũ Mão đọc điếu văn. Ông Mão có nhắc đến lý lịch, quê quán, ngày sinh, quá trình tham gia cách mạng và những chức vụ ông Trần Độ đã đảm nhiệm. Phần hai, ông ta nói rất tiếc là ông Trần Độ cuối đời đã mắc những lỗi lầm nghiêm trọng… Phần hai tuy không dài, nhưng cả hội trường lặng đi. Không khí như nén lại, ngột ngạt.

Đến mục gia đình lên đáp từ, người con trưởng cụ Độ là anh Thắng, sau khi kể những tình cảm về người bố, và sau khi cám ơn tất cả các cụ, các ông, bà, chú, bác, các anh chị … đến tham dự tang lễ, lời cuối của bài đáp từ là câu: “Tôi thay mặt gia đình xin phép không tiếp nhận lời điếu của vị đại diện Văn phòng Quốc hội” (Chưa bao giờ lại có chuyện như vậy, tang gia khước từ lời điếu của chủ lễ !!??).

Như một kho thuốc nổ được châm ngòi, cả hội trường vỗ tay ran lên tán đồng. Tiếng hoan hô lẫn tiếng vỗ tay nổi lên càng to, kéo dài không ngờ, như hội bắn pháo hoa. Các đợt liên tiếp cao hơn, to hơn, dài hơn, càng âm vang cộng hưởng hết cỡ trong vòm nhà hội trường tang lễ. Có cảm tưởng như nóc hội trường sắp bật tung. Nhiều tiếng hét đến lạc giọng, nghe không rõ. Loáng thoáng những từ hoan hô! phản đối! ngu dốt!, bất nhân!… lẫn trong những tràng vỗ tay rền vang như sấm động.

Những uẩn ức trong lòng mọi người bị dồn nén từ sáng đến giờ được dịp nổ tung. Tôi phải trèo lên chiếc ghế, đưa tay lên vành tai, nghiêng đầu lắng nghe. Một người hét to, giọng như người miền núi, tay giơ lên chỉ chỉ vào chiếc khung đen có hàng chữ Lễ tang ông Trần Độ ở trên cao, dưới là chiếc ảnh bán thân của ông mặc thường phục: “Ai cho phép chúng nó bỏ hàng chữ Vô cùng thương tiếc đi. Chúng nó không vô cùng thương tiếc, nhưng chúng tôi vô cùng thương tiếc …”.

- Thật là bọn ăn cháo đá bát. 
- Không có tướng Trần Độ và anh em chúng tôi thì làm sao có chúng nó ngày nay. 
- Nghĩa tử là nghĩa tận, không có ai đi kiểm điểm người chết trước linh cữu cả. 
- Chuyện này cổ kim chưa thấy bao giờ. 
- Mà đã chắc là ai đúng, chắc là ai sai? Quan tòa là nhân dân. 
- Chúng nó phỉ báng lên truyền thống dân tộc.

Nơi này, chỗ kia, ầm ầm những tiếng thét, tiếng quát tháo: Bọn phản nhân dân! Phản bội đường lối Hồ Chí Minh! Phản văn hóa! Đề nghị Bộ Chính Trị phải nghiêm trị!

Có ai nói khẽ: “Đây là chỉ đạo của Bộ Chính Trị”.

Tiếng quát to: “Nói láo! Bộ Chính Trị sáng suốt, không làm điều ngu dốt như thế. Nói thế là không đúng”.

Có ai đó lại hô lên: “Trần Độ muôn năm!”.

Nhân viên an ninh mặc thường phục vây quanh những người quá nóng nảy, đề phòng. Có tiếng hỏi: “Vũ Mão đâu? Vũ Mão đâu?”.

“Hắn chạy rồi! Lủi ra xe rồi!” Thật là may cho Vũ Mão. Hắn ta đứng đực ra, mặt chảy xị, tái xám, ngơ ngác. Có ai giục, hắn như chợt tỉnh, vội lách ra phía sau, chuồn mất.

Cũng may cho đám tang nữa. Sự tức giận của khối người đông đảo trong hội trường này, mà túm được Vũ Mão, thì không biết rồi những gì sẽ xảy ra.

Các cụ dân chủ đều biết kìm mình. Trước đám tang vài ngày, cơ quan an ninh đã cử người đến dò la thái độ các cụ. Lo sợ các cụ dân chủ lợi dụng chiếm diễn đàn, cướp mi-crô, gây ra căng thẳng. Các cụ đã tin lại cho công an biết. Chỉ có đầu óc ngu tối mới nghĩ như thế. Những người yêu quý ông Độ, ai lại muốn phá rối đám tang. Chính lúc các cựu chiến binh, các lão thành cách mạng, bừng bừng nổi giận, thì các ông dân chủ lại bình tĩnh, tìm cách khuyên can, chứ không có thái độ quá khích nào cả.

Toàn là những người hiểu biết. Sự nóng giận liền dịu xuống. Tang lễ lại tiếp tục. Mọi người đều đứng rẽ ra hai bên làm thành một con đường để đội danh dự mặc lễ phục trắng khiêng linh cữu trong nhà tang lễ ra xe ô tô đã đỗ ở giữa sân. Lúc này nắng lắm!

Một số phóng viên người nước ngoài tranh thủ phỏng vấn, ghi âm mấy cụ còn chưa nguôi cơn giận.

Ai cùng đi đến nghĩa trang Hoàn Vũ (hỏa táng) thì lên xe. Tôi chậm chân nên xe tang đã ra ngoài cổng rồi, tôi vẫn còn trong sân để xe đạp xe máy. Gặp chị Ngọc, vợ ông Hoàng Minh Chính, hỏi tôi có đi nghĩa trang? Tôi trả lời sẽ đi bằng xe máy. Chị khuyên tôi nên đi ô tô, đỡ mệt. Các ông ấy đều lên ô tô cả. Tôi chạy vội ra cổng, thì đoàn xe đã đi xa. Lại gặp các cụ dân chủ đứng túm lại ở đầu cổng. Hỏi ra mới rõ, xe còn rộng chỗ lắm, nhưng lái xe không chịu mở cửa cho các cụ lên (đều do công an lái xe). Một cử chỉ nhỏ nhen! Các cụ bèn quyết định thuê tắc-xi đi.

Trên xe, tiến sĩ Nguyễn Thanh Giang nhận định một cách tổng quát: “Chúng nó đểu một cách rất ngu, và đểu đến từng chi tiết”. Nhà báo đại tá chính ủy Phạm Quế Dương lại cười hề hề: “Trò đùa ấy mà! Có gì đâu!”.

Xe tắc-xi chạy nhanh, bám kịp đoàn xe tang lễ. Quả thật, nhiều xe rất vắng, mang biển số 80B. Biển số này là của công an, nhiều người biết. Hai xe cam-nhông chở đầy vòng hoa viếng, những vòng hoa bên ngoài đều bị bóc hết các băng chữ. Lại nhỏ nhen!

Dự hỏa táng xong, trở về nhà tang lễ Bộ Quốc phòng thì đã gần 3 giờ chiều. Chúng tôi lấy xe ra về, người mệt nhoài, vì nóng, vì nắng. Rủ nhau vào uống giải khát để lấy sức ngày mai còn đưa hài cốt hỏa táng cụ Độ về Thái Bình.

Sẩm tối mới về tới nhà, đã thấy mấy ông bạn cựu chiến binh đón từ đầu đường hỏi về chuyện đám tang ông Trần Độ. Thì ra chuyện ở đám tang trưa nay đã đồn ầm lên trong dân chúng. Giấu làm sao được nhân dân! Che làm sao được miệng thế gian! Và bản tin chiều của hãng BBC mãi tít nước Anh đã đưa tin về đám tang. Có cả tiếng nói của cháu Thắng và tiếng vỗ tay rền vang như sấm. Nhanh thật! Trái đất cùng chung một mái nhà.

- Vài lời kết thúc:

Sáng sớm hôm sau (15-8-2002) chúng tôi tập trung tại 37 Lý Nam Đế, nhà ông Phạm Quế Dương, để di Thái Bình cho trọn tình trọn nghĩa. Công an mật đã đến lởn vởn trước cổng, từ 5 giờ sáng.

Chúng tôi gọi tắc-xi, đúng 6 giờ 30 sáng lên đường. Nhìn sang lịch ta là ngày mồng 7. Ông cha ta dạy: “Chớ đi ngày 7 chớ về ngày 3”. Chúng tôi biết là chuyến đi này sẽ gặp trắc trở đây.

Quả không sai, quãng đường hơn 100 km về quê cụ Độ bị 4 lần ách xe. Công an giao thông kiểm soát giấy tờ lái xe, phương tiện xe cộ có an toàn, để đảm bảo cho khách đi đường được yên tâm. Lại còn điều tra một tai nạn xe cộ, lái xe bỏ chạy, là một trong 300 chiếc tắc-xi của hãng này. Màu sơn này. Nên công an chúng cháu phải làm nhiệm vụ, mong các cụ thông cảm. Lần ách xe ở đất Thái Bình lâu nhất, mất gần 2 giờ đồng hồ. Đến nơi thì đã 1 giờ 30 chiều, tang lễ hạ huyệt đã xong. Tổng cộng mất hơn 7 tiếng đồng hồ mới đi nổi quãng đường hơn 100 km. Mọi người đang ăn cỗ. Phong tục nông thôn bà con xa gần kéo đến rất đông.

Chúng tôi thắp hương, dâng lễ vật ở bàn thờ gia đình và bàn thờ ông Trần Độ. Lại phải ngồi ăn cỗ, thôi thì chiều nay ra mộ thắp hương trước khi về.

Được gặp con cái cụ Độ, chúng tôi tranh thủ tìm hiểu việc công an định khám nhà và lấy đi 5 thùng sách báo. Các cháu đều trả lời lấp lửng, không rõ ràng, hình như e ngại điều gì. Gặp cháu Thắng, con trai trưởng, người đã nói được câu tuyệt vời hôm qua, thì hôm nay cũng không đậm đà bắt chuyện, muốn lảng tránh câu hỏi. Có thể tối qua cơ quan nơi cháu làm việc họ đã ấn huyệt. Thôi, thông cảm cho các cháu. Các cháu cần làm ăn, cuộc đời các cháu còn dài.

Được biết thêm, có cả thảy 220 vòng hoa tang lễ ở Hà Nội. Các băng chữ bị lấy hết, gia đình chỉ giữ được 7 băng. Gia đình đòi lại được 5 cuốn sổ tang, một số trang bị xé rách.

Toàn là những cử chỉ nhỏ nhen!

Ngôi mộ ông Trần Độ được nằm cạnh ngôi mộ bà mẹ. Đó là ý nguyện của ông. Đây là nghĩa trang xóm làng, mỗi gia đình được một khoanh đất, để chôn cất những người thân trong gia đình. Ông Độ đã trở về với bà con xóm làng. Mộ ông cũng rất bình thường, như mọi ngôi mộ ở đây. Nằm ở đây thì yên ổn rồi, ấm lòng rồi. Chúng tôi tin chắc là ông Trần Độ rất thanh thản. Nhớ đến một đoạn thơ của ai đó:

Sống tranh luồn cúi vào ra, 
Chết còn xí cả (cái) nhà mồ to 
Phải là những bậc anh hào, 
Sống thiêng – chết lại đi vào trong dân, 
Mà to bia nhớn chẳng cần…

Những ngày tang lễ ông Trần Độ

Hà Nội, tháng 8-2002
Hoàng Tiến, nhà văn. 
Địa chỉ : Nhà A 11 Phòng 420 
Thanh Xuân Bắc- Hà Nội.

(bài viết này đã được Nhà văn Hoàng Tiến gửi phổ biến rộng rãi tới các nơi sau:
Nơi gửi : 
- Các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước. 
- Các cơ quan thông tấn, báo chí. 
- Các bè bạn.)


9 comments:

  1. Cộng sản đểu đến từng chi tiết.
    Thua giới lưu manh giang hồ.

    ReplyDelete
    Replies
    1. Còn dân -còn mìnhFebruary 28, 2014 at 4:09 PM

      So sánh cọng sản với giang hồ là xúc phạm đến giới giang hồ đó nha.

      Delete
  2. Hôm nay hết quốc tang hết chuyện Ông Giáp.

    ReplyDelete
  3. Mọi người đã mất hết, mất cửa mất nhà, mất đất đai!
    Mất quyền tự chủ, tự do cá nhân, an ninh cá nhân, kể cả mất mạng.
    Mất hết, mọi người đã mất hết, giờ đây là mất nước! Tôi đang mơ hay tôi tỉnh? Chuyện kinh khủng này lại có thể xãy đến với dân tôi, đất nước tôi sao?

    Comment trên Diễn Đàn Xã Hội Dân Sự
    http://diendanxahoidansu.wordpress.com/2013/10/19/ve-chuyen-tham-viet-nam-cua-thu-tuong-trung-quoc-ly-khac-cuong/

    Toàn dân cứu nước!

    Cộng sản đã bán nước cho Trung cộng, bán từ rất lâu, hai mươi ba năm về trước, 1990! Nay là lúc chỉ còn thi hành những gì cộng sản đã ký kết! Đất nước lâm nguy! Người Việt Nam khắp nước lâm nguy! Người Việt Nam ở nước ngoài cũng vĩnh viễn thành người vong quốc! Cứu nước, hay xuôi tay mất nước? Mọi người Việt Nam khắp nơi trong nước, ngoài nước tất cả đều đang trăn trở từng ngày, từng đêm với vận mạng chung của đất nước, con người Việt Nam…

    Đám tang ông Vỏ Nguyên Giáp với một số lượng dân chúng đông đảo chưa từng có, dư luận cũng sôi nổi bình luận từ mọi hướng chưa từng có ở Việt Nam đối với đám tang của một người vừa ra đi. Mọi việc về tang ma ông Giáp rồi cũng qua đi. Cờ quốc tang treo lên được một ngày phải vội vả tháo xuống để chào mừng quốc khách. Quốc khách, Lý Quốc Cường, thủ tướng Trung cộng đến trao thêm nhiều lệnh, nhiều chỉ thị để cộng sản Hà Nội thi hành. Lệnh quốc khách đưa ra bao nhiêu, Hà Nội hoan hỷ ký hết bấy nhiêu. Ký kết xong, quốc khách về. Sự kiểm soát của Trung cộng đặt lên người nước Việt càng xiết chặt. Về chi tiết gọng kềm kiểm soát của Trung cộng càng tăng thêm nhiều hơn nữa; sự xiết chặt có tên Hợp Tác Toàn Diện! Đến tiền tệ Việt Nam cũng chuẩn bị sát nhập vào tiền mẫu quốc Trung cộng.

    Lý Quốc Cường đã hoàn thành tốt nhiệm vụ của một thủ tướng với chính quyền trung ương Bắc Kinh và đảng cộng sản Trung cộng. Ngụy quyền Hà Nội khoan khoái đã làm tròn nhiệm vụ cấp trên ở Bắc Kinh giao phó. Hai bên, ngụy quyền Hà Nội đại diện khu tự trị Việt Nam và chính quyền trung ương Bắc Kinh, đều hài lòng. Người dân nước Việt vừa ngẩn ngơ, vừa tức giận, vừa hoang mang.

    1- Sự lệ thuộc của Việt Nam vào Trung cộng hiện nay đã đến mức độ nào?

    2- Sự xiết chặt quyền kiểm soát của Trung cộng đã lên đến hết mức độ của nó hay chưa?

    3- Người Việt Nam có hy vọng gì vùng vẫy ra khỏi sự cai trị ác ôn nổi tiếng khắp thế giới của Trung cộng?

    4- Người nước Việt phải làm gì trong giờ phút lâm tử này của toàn thể quốc dân?

    ReplyDelete
  4. 5- Người nước Việt ba miền nam, trung, bắc, mọi thành phần xã hội hai bên chiến tuyến, một bên là nhà nước cộng sản và đảng cộng sản, bên kia là dân chúng đồng bào…cả hai phía đang nghĩ gì về số phận của nước Việt Nam và của mình?

    Sự bưng bít thông tin của cộng sản Hà Nội đã làm cho người dân Việt Nam chúng ta hiện nay chúng ta có quá ít thông tin. Cũng may, nhờ sự can đảm của một số bloggers,những người nhiệt thành yêu nước, đồng bào Hà Nội biết được một số thông tin ở Hà Nội và một vài khu vực khác, nơi có xãy ra những vấn đề thật nóng, cướp đất đồng bào Văn Giang, đàn áp đồng bào Công Giáo Mỹ Yên, hay đàn áp người yêu nước Việt Nam có thái độ chống Trung cộng, chống nhà cầm quyền cộng sản bán nước ở Huế, ở Sài Gòn, ở Long An…

    Tin tức về đồng bào miền trung, miền nam chỉ có khi có sự đàn áp sôi động của nhà cầm quyền cộng sản, đại diện khu tự trị Việt Nam cho nhà nước trung ương Trung cộng. Ngoài ra, đồng bào ở đâu biết đấy. Đồng bào miền nam không biết được điều gì xãy ra cho đồng bào miền bắc, miền trung. Ngược lại đồng bào miền trung, không biết được điều gì đang xãy ra cho đồng bào miền bắc, miền nam! Lối vào Internet của đồng bào trong nước bị kiểm soát với hết khả năng của nhà nước cộng sản bán nước.

    Nhà cầm quyền Trung Cộng ở Bắc Kinh đã thành công trong việc điều khiển ngụy quyền Hà Nội bưng bít thông tin đối với đồng bào Việt Nam cả nước. Số lượng những trang blogs lẻ loi của Việt Nam hoạt động dưới sự kềm kẹp chặt chẽ của cộng sản Hà Nội hiện tại đã không thể cung ứng đủ nhu cầu thông tin toàn diện vô cùng cần thiết cho sự sinh tồn của Việt Nam vào thời điểm này.

    Số phận của nước Việt Nam hiện như cơ thể một người bệnh có thể đang ở vào giờ lâm tử.
    Nguyên nhân lâm tử của Việt Nam giờ này ai cũng đã biết. Muốn ra khỏi ách nô lệ Trung cộng trước hết chúng ta cần biết đồng bào Việt Nam khắp nơi trong nước đang nghĩ gì vào giờ này?

    Đồng bào miền bắc, đồng bào miền trung, đồng bào miền nam, đồng bào trên khắp sáu mươi bốn tỉnh. Người bệnh thập tử nhất sinh chỉ có thể sống sót khi còn ý chí chống bệnh. Ý chí không còn nữa thì mọi sự cứu chửa về thể chất chỉ là kéo dài giây phút hấp hối sau cùng!

    Những kẻ cầm đầu chế độ cộng sản đã đầu hàng giặc xâm lăng Trung cộng từ hai mươi ba năm về trước, 1990, những kẻ đương thời đang tiếp tay cho giặc thôn tính người nước Việt và chủ quyền của nước Việt Nam. Đầu hàng, dâng đất nước, con người của đất nước cho giặc là những tên cầm đầu cộng sản. Người nước Việt Nam chúng ta trước giờ xuôi tay đầu hàng giặc xâm lăng Trung cộng phải chiến đấu đến giờ phút sau cùng. Ai cũng biết chết trong tay Trung cộng là cái chết đầy thống khổ!

    Giờ phút trọng đại này, khắp nước ai cũng phải góp một bàn tay nếu còn biết mình là người nước Việt. Việc lớn, việc nhỏ ai làm được gì hãy góp một bàn tay. Người Việt Nam ta hiện đang rất cần thông tin. Cần nhận được thông tin và cần chia sẻ thông tin, những thông tin trung thực.

    Đồng bào, ai ở đâu, địa phương nào - không cần nêu tên thật, không cần ghi địa phương chính xác, chỉ cho biết những thông tin mà mình ghi nhận được ở tỉnh nào là đủ - có khả năng cầm viết, hãy viết, hãy phản ảnh trung thực tình hình về “sức khỏe” của dân tộc Việt Nam ta cả nước; sự nhận thức của đồng bào, từng thành phần, về tình trạng lâm nguy của Việt Nam. Sự nhận thức và ý chí chiến đấu để sống còn của người nước Việt Nam ta.

    ReplyDelete
  5. Người Việt Nam khắp nơi trong nước đang nghĩ gì về tiền đồ đất nước sắp bị diệt vong của người nước Việt? Các câu trả lời hãy dùng các trang mạng yêu nước hiện có của người Việt yêu nước chúng ta trên Internet, trong nước, ngoài nước. Ngay trong giai đoạn này, rất mong đồng bào khắp nơi hãy hưởng ứng mạnh mẽ những nổ lực cứu quốc chung qua các câu hỏi sau đây.

    - Lãnh đạo cộng sản nghĩ gì về tình trạng của Việt Nam hiện nay?

    - Đảng viên cao cấp cộng sản cấp ủy viên trung ương, cấp bộ trưởng, nghĩ gì?

    - Đảng viên trung cấp?

    - Đảng viên cấp hạ tầng địa phương?

    - Tướng lãnh quân đội nghĩ gì?

    - Sĩ quan quân đội cấp trung, cấp nhỏ nghĩ gì?

    - Bộ đội Việt Nam nghĩ gì?

    - Sĩ quan công an nghĩ gì?

    - Công an thừa hành, thừa sai nghĩ gì?

    - Những phần tử lưu manh côn đồ hợp tác với công an cộng sản nghĩ gì?

    Đồng bào Việt Nam, đồng bào miền bắc, miền trung, miền nam, đồng bào quanh nơi mình ở nghĩ gì về tình hình lâm nguy của đất nước hiện tại?

    - Đồng bào có thân nhân là đảng viên cộng sản đang làm việc cho chế độ cộng sản nghĩ gì về tình trạng mất nước của Việt Nam hiện nay?

    - Đồng bào có thân nhân không phải là đảng viên cộng sản, đang làm việc cho chế độ cộng sản nghĩ gì về tình trạng của nước Việt Nam trong giờ phút hiện tại?

    - Đồng bào có ai nghĩ người Việt Nam không cần hợp sức cùng nhau cứu nước? Ước lượng có khoảng bao nhiêu phần trăm người có ý tưởng này

    - Đồng bào có ai nghĩ là người Việt Nam cần phải hợp sức cùng nhau có hành động chống giặc xâm lăng Trung cộng đang chiếm đoạt chủ quyền của nước Việt Nam? Ước lượng khoảng bao nhiêu người có ý tưởng này?

    - Đồng bào các tôn giáo có ai nghĩ đến việc các tôn giáo phải hợp sức cùng nhau kêu gọi đồng bào cả nước, kể cả quân đội, bộ đội hãy cùng nhau vùng dậy trước là cứu nước, cứu đồng bào đồng thời cũng để cứu đạo của mình, cứu các giáo hội địa phương, giáo hội trung ương của đạo mình, cũng như để cứu chính mình và gia đình của mình? Ước lượng khoảng bao nhiêu phần trăm người có ý tưởng này.

    *Câu trả lời không cần dài, không cần phải văn chương, bóng bảy; đồng bào, anh chị em chỉ cần nói sự thực mình ghi nhận được từ môi trường chung quanh địa phương mình cư ngụ.

    *Mong đồng bào, anh chị em yêu nước khắp nơi hãy góp sức chuyển các câu hỏi này đến cho đồng bào Việt Nam toàn quốc.

    Lời nhắc quan trọng: Người trả lời các câu hỏi: Đừng nói mình ở ấp nào, xã nào, huyện nào, mà chỉ cần cho biết tỉnh nào là đủ. Thấy sao nói vậy.

    Rất mong sự hưởng ứng mạnh mẽ của đồng bào khắp nơi trong nước.

    Việt Nam Vùng Dậy

    ReplyDelete
  6. Toàn Dân Vùng Dậy

    CÙNG NHAU BÃO VỆ TỔ QUỐC

    Trung cộng đã mở rộng sự kiểm soát của nó lên bộ máy nhà nước cộng sản; chúng mở rộng sự kiểm soát và kiểm soát sâu vào mọi hoạt động của nhà nước cộng sản Hà Nội càng lúc càng chặt chẽ hơn! Tiền tệ hai bên đang chuẩn bị sáp nhập nốt!

    Cộng sản Hà Nội đã bán nước đứng đất nước, con người, dân chúng đồng bào VN từ hai mươi ba năm trước đây, Hiệp Ước Thành Đô, tháng 3, 1990! Việt Nam hiện nay không thể nào còn là giai đoạn báo động mất nước mà là giai đoạn người Việt Nam phải ráo riết làm gì để không bị sát nhập vào quyền cai trị trực tiếp của Trung cộng trong sáu năm tới đây.

    Hai mươi ba năm mất nước, nay người Việt chúng ta vẫn còn đang trong giai đoạn cố gắng thu thập tài liệu, thông tin để chứng minh sự mất nước của cả chín mươi triệu người là việc làm không hợp lý chút nào.

    1- Người Việt Nam chúng ta trong nước cũng như ngoài nước cần làm gì?

    2- Làm như thế nào để phải thành công trong việc chận đứng tiến trình mất chủ quyền quốc gia đang diễn ra với tốc độ càng lúc càng nhanh?

    Xin mọi người hãy trở lại với hai mục tiêu chính trên đây của người Việt Nam chúng ta.

    Số phận của hơn tám mươi lăm triệu người Việt Nam trong nước đang như chỉ mành treo chuông. Hơn ba triệu người Việt trên khắp thế giới cũng vĩnh viễn phải thành người mất nước. Mất nước mất về vật chất, mất mát lớn lao về tinh thần và nhục với người trên toàn thế giới! Cái nhục mênh mông chưa từng có của người nước Việt trong hơn bốn ngàn năm qua!

    Không ai có thể trách những đồng bào nông dân ở những vùng nông thôn, những đồng bào lao động ở thành phố vì đa số đồng bào không có điều kiện tiếp xúc với thông tin nhiều. Nhưng những chuyên viên khoa học thượng thặng các ngành, những kỹ sư, bác sĩ, giáo sư, những sĩ quan Việt Nam trong quân đội Mỹ, những luật sư VN cùng khắp thế giới, những tiến sĩ, phó tiến sĩ, những kỹ sư, bác sĩ, giáo sư, nghiên cứu sinh đông đão trong nước cùng quý vị tu sĩ và đồng bào mọi tôn giáo trong hai muoi ba năm qua đã làm gì để cứu vãn tình hình lâm nguy của đất nước, của mình? Chúng ta sẽ làm gì trong sáu năm mong manh còn lại?

    Trong hai mươi ba năm qua, đồng bào Việt Nam ở hải ngoại đã bỏ ra không biết bao nhiêu là công sức, tiền bạc đóng góp chỉ với mục đích giúp đỡ đồng bào Việt Nam ở quê nhà. Đồng bào trong nước, có rất nhiều đồng bào yêu nước miền nam, miền trung, miền bắc, chế độ cũ, chế độ mới, những người không liên can với chế độ nào, các vị tu sĩ của mọi tôn giáo, đồng bào của mọi tôn giáo vì yêu đạo, yêu nước, yêu người đã bị cộng sản hành hạ, đánh đập, tù đày, nhiều người đã chết…đây là sự thật những gì mà đồng bào trong nước đã phải chịu đựng.




    ReplyDelete
  7. Chúng ta thấy rõ và biết rõ. Nhưng tình trạng ngày càng xấu hơn, đi tới mất chủ quyền quốc gia trầm trọng đến mức cực kỳ nguy ngập như hiện nay. Đồng bào ba miền, anh em mọi sắc tộc đều bị nhà cầm quyền cộng sản đàn áp, cướp bóc, đối xử tàn tệ hơn bao giờ hết! Vậy câu hỏi của chúng ta:

    1- Nguyên nhân của tình trạng này là gì?

    2- Nguyên nhân của tình trạng này đến từ đâu?

    Cộng sản đàn áp dân chúng đồng bào vì cộng sản mạnh hơn đồng bào chúng ta. Kẻ mạnh mới có thể ức chế, đàn áp người yếu hơn mình. Cộng sản có mạnh hơn đồng bào, nhân dân ta?

    Cộng sản hơn ba triệu người. Dân số Việt Nam tính tròn 85 triệu người, Hơn phân nửa dân số là phụ nử, người già và trẻ em. 40% dân số còn lại có 32.8 triệu người Việt Nam là người lớn. tỷ lệ đảng viên cộng sản so với dân số người lớn là 9.15%. Sức mạnh của nhân dân ta nhiều lần mạnh hơn tổng số đảng viên cộng sản gộp lại, vậy tai sao cộng sản lại đàn áp được đồng bào Việt Nam chúng ta?

    Lỗi tại ta, lỗi tại tất cả mọi người chúng ta… mọi đàng!

    Người trong nước, người ngoài nước chúng ta làm chưa đủ!

    Nay tình hình đã đi vào thập tử nhất sinh, mọi người Việt Nam chúng ta, toàn dân tộc Việt Nam chúng ta phải vận dụng toàn lực mà chúng ta có, phóng thích toàn lực ấy để giải cứu chúng ta thì mới mong cứu vãn tình hình. Tiếp tục như trong thời gian qua, tất cả chúng ta nhất định phải là người thua cuộc. Chúng ta sẽ chết. Thuốc độc của Trung cộng đang tuôn vào Việt Nam 24 giờ một ngày. Trung cộng đang càng lúc càng xiết chặt sự kiểm soát của nó lên toàn dân ta!

    Con đường ngắn ngủi còn lại trước mặt, hoặc:

    1- Chúng ta phải nói, phải hành động như thế nào để người cộng sản thôi đi những hành động, ngu xuẫn hiện nay và cùng nhau cứu nước để cùng sống. Không cùng nhau cứu nước, rất nhiều người cộng sản cũng sẽ chết vì Trung cộng và vì cả phía đồng bào của mình.

    2- Hoặc chúng ta phải vận dụng toàn lực để tiêu diệt những người cộng sản đang đẩy toàn dân đi vào chổ chết.

    Nói như thế nào, hành động ra sao là công việc đang chờ đợi ý kiến của toàn thể đồng bào Việt Nam từ mọi phía, từ mọi thành phần xã hội. Mọi tiếng nói hợp lý của mọi người Việt Nam trong nước, ngoài nước đều có giá trị. Vì vậy, đồng bào khắp nơi, mọi thành phần xã hội cần lên tiếng đóng góp ý kiến cho mục đích sống còn chung. Đồng bào ìm lặng tức là đồng ý đứng yên chờ chết trong tay Trung cộng.

    Hãy lên tiếng, đồng bào Việt Nam khắp nơi trong nước, ngoài nước hãy lên tiếng. Hãy cho biết xem người Việt Nam chúng ta phải hành động ra sao - ai thấy cần phải làm gì, chi tiết cụ thể từng việc mà mình thấy, cứ nói, phải nói - trong sáu năm tới đây để chận đứng tình trạng vĩnh viễn mất nước và chết chóc của người Việt Nam chúng ta.

    Không nói, tất cả chúng ta đều chết, trong đó bản thân của anh, của chị, con cháu của anh chị và cả tôi, con cháu của tôi nữa!

    ReplyDelete
  8. Cộng sản là ngu dốt, tham lam đến khốn nạn!

    Mất nước? Chúng sẽ là những đứa chết đầu tiên dưới hai làn đạn.
    Đặng Ngọc Viết , người anh hùng đầu tiên của Việt Nam. Sẽ còn nhiều anh hùng như thế tiếp theo đây.

    Bọn Tàu cũng sẽ ra tay với đám tham nhũng, cướp bóc hạng nặng, tránh sao khỏi.

    Những tên chủ mưu cõng rắn cắn gà nhà sẽ chết trước. Chúng sẽ thanh toán nhau trước khi chúng bị diệt.
    Giỏi, giỏi lắm thay.
    Cho chết mẹ bớt đi những thằng khốn nạn.

    ReplyDelete